arie jekel art

Het oeuvre van Rembrandt omvat circa driehonderd olieverfschilderijen, driehonderd etsen en tweeduizend tekeningen maar amper aquarellen (waterverfschilderijen). Waarom eigenlijk niet?

Een aquarel is een schilderij dat met waterverf is geschilderd. Het woord aquarel komt van het Franse aquarelle en betekent 'gewassen tekening'; het met (veel) water opbrengen van verf op papier. Bijzonder aan de aquareltechniek is het ontbreken van witte verf op het palet. Door meer water aan de verf toe te voegen wordt de kleur lichter. Het is de kunst om de witte en lichte partijen op het papier open te laten door er omheen te schilderen.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht bestaat waterverf al veel langer dan olieverf en gaat terug tot de grottekeningen van Lascaux en Altamira, ± 15.000 voor Christus. Vele eeuwen later, in 1506, schilderde de Duitse kunstenaar Albrecht Dürer (1471-1528) zijn beroemde 'Jonge Haas' in waterverf. Ook een tijdgenoot van Rembrandt, de Vlaamse kunstenaar Anthony van Dyck (1599-1641), schilderde studies in waterverf voor zijn olieverfschilderijen.

Je mag dus concluderen dat Rembrandt bekend was met het medium. Maar waarom gebruikte hij het amper? Een bescheiden zoektocht leverde tot nu toe maar één werk op:

Rembrandt's oeuvre comprises around three hundred oil paintings, three hundred etchings and two thousand drawings but hardly any watercolours. Why not?

A aquarelle is a painting that is painted with watercolour. The word aquarelle comes from French aquarelle and means 'washed drawing'; applying paint on paper with (a lot of) water. A special feature of the watercolour technique is the lack of white paint on the palette. By adding more water to the paint, the colour becomes lighter. The challenge is to leave the white and light areas on the paper open by painting around them.

Contrary to popular belief, watercolours have existed for much longer than oil colours and date back to the cave paintings of Lascaux and Altamira, ± 15,000 BC. Many centuries later, in 1506, the German artist Albrecht Dürer (1471-1528) painted his famous 'Young Hare' in watercolour. A contemporary of Rembrandt, the Flemish artist Anthony van Dyck (1599-1641), also painted studies in watercolour for his oil paintings.

You may therefore conclude that Rembrandt was familiar with the medium. But why did he barely use it? A modest search has so far yielded only one work:

Was het te bewerkelijk en te duur om naast olieverf ook waterverf te maken? Waren waterverfschilderijen commercieel niet interessant? Waterverf werd lange tijd voornamelijk gebruikt als schetsmedium zoals potlood en houtskool. En werd niet gezien als autonoom werk. Een mening die stand hield tot halverwege de 20e eeuw. Rembrandt beperkte zich met schetsen tot pen en inkt. Hiermee kon hij volume, licht en schaduw suggereren. Meer had hij blijkbaar niet nodig. Maar hoe zouden zijn landschappen eruit hebben gezien als hij wat vaker waterverf had gebruikt?

In dit project daag ik mezelf uit om aan de hand van Rembrandt’s landschapstekeningen aquarellen te maken. Waarmee ik mijn vaardigheden niet wil vergelijken met die van de meester zelf, het is slechts een persoonlijke visie. Met dank aan Harry G. de Vries voor het idee van dit project.

Alle tekeningen van Rembrandt die zijn gebruikt in dit project komen uit het boek ‘Het landschap van Rembrandt - Wandelingen in en om Amsterdam’ geschreven door: Boudewijn Bakker, Mària van Berge-Gerbaud, Erik Schmitz en Jan Peeters. Uitgeverij THOTH, Bussum

Was it too laborious and too expensive to make watercolours as well as oil colours? Weren't watercolours commercially interesting? For a long time, watercolours were mainly used as a sketching medium, such as pencil and charcoal. And was not seen as an autonomous work. An opinion that lasted until the middle of the 20th century. Rembrandt limited his sketches to pen and ink. This enabled him to suggest volume, light and shadow. Apparently he didn't need more than that. But what would his landscapes have looked like if he had used watercolor more often?

In this project I challenge myself to make watercolours using Rembrandt's landscape drawings. With which I do not want to compare my skills with those of the master himself, it is only a personal vision. With thanks to Harry G. de Vries for the idea of this project.

All Rembrandt's drawings used in this project come from the book 'Rembrandt's Landscapes - Walks in and around Amsterdam' written by: Boudewijn Bakker, Mària van Berge-Gerbaud, Erik Schmitz and Jan Peeters. THOTH Publishers, Bussum